به نقل از «پول نیوز»

کپی کن؛ کسی نمی‌فهمه!

تاریخ انتشار: ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۷۳۰۹۶۱

با پیشرفت و توسعه روزافزون جوامع، لازم است که حقوق و مقررات حمایتی از آثار ادبی و هنری نیز به تبع آن کمی بروز شود و طیف وسیعی از آثار مختلف و همچنین کشورهای بیشتری را در بر بگیرد.

کپی رایت (Copyright) از آن واژه‌هایی است که از زبان انگلیسی وارد زبان فارسی شده و متاسفانه از لحاظ کاربرد و رعایت، جایگاه زیاد خوبی ندارد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این لغت به فارسی حق نشر یا حق تکثیر یا حق نسخه برداری ترجمه می‌شود که به مجموعه‌ای از حقوق انحصاری است که به پدیدآورنده یک اثر یا ناشر آن تعلق می‌گیرد. بسیاری از هنرمندان و صاحبان آثار در ایران و بسیاری از کشور‌های جهان از این معضل زخم خورده‌اند و این موضوع سبب شده تا هیچ سود مادی یا حتی معنوی از آثار خود نبرند.

سفر به دوران کهن

اگر بخواهیم یک تاریخچه کلی از قانون کپی رایت بگویم باید به دوران بعد از اختراع دستگاه چاپ برویم. چرا که قبل از آن اصلا مسائل مرتبط با کپی رایت و انتشار آثار به صورت انبوه وجود نداشت و هر اثری حاصل فرهنگ جمعی به‌شمار می‌آمد.

اما پس از اختراع دستگاه چاپ و همچنین دوران بعد از انقلاب صنعتی، صنعت نشر و مفهوم سرقت آثار شکل گرفت و سپس اساس‌نامه‌ای توسط انگلستان برای رعایت حقوق و قوانین آن نیز به وجود آمد.

قانون کپی‌رایت

هدف اصلی قانون کپی رایت، حفاظت از زمان، تلاش و خلاقیت خالق اثر است و شامل نشر، تکثیر، اقتباس در شیوه بیان، الگوبرداری، پخش، تولید مجدد اثر و نمایش عمومی اثر می‌شود. به زبان ساده یعنی فقط صاحب اثر حق استفاده از این حقوق را دارد. منظور از اثر هم کتاب، آثار سمعی بصری، نقاشی، موسیقی، شعر، آثار معماری، عکس، آثار فنی و… است.

در ابتدا حق کپی رایت فقط برای کتاب‌ها بود و به مرور زمان عکس و فیلم و موسیقی نیز به آن اضافه شد. در سطح جهانی چیزی به نام «حق نشر بین‌المللی» که به صورت خودکار آثار ادبی را در سراسر جهان محافظت کند وجود ندارد و این موضوع در هر کشوری به قوانین ملی آن کشور بستگی دارد. هنگام مواجه با آثار خارجی نیز هر کشوری بر اساس معاهدات و کنوانسیون‌های بین‌المللی حق نشر محافظت‌هایی فراهم می‌کند. در این زمینه دو کنوانسیون مهم وجود دارند، یکی کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری و دیگری کنوانسیون جهانی حق نشر.

قوانین بین‌المللی

کنوانسیون برن یک موافقتنامه بین‌المللی است که در سال ۱۸۸۶ میلادی در ژنو منعقد شد و کشور‌های عضو را ملزم می‌کند با آثار خارجی هم‌چون آثار پدیدآورندگان تبعه خود در خصوص حمایت از حق کپی رایت برخورد کند. البته صاحب اثر باید تابعیت یا اقامت یکی از کشور‌های عضو شده را داشته باشد و یا اثرش را برای اولین بار در یکی از این کشور‌ها منتشر کند.

میثاق جهانی کپی‌رایت در سال ۱۹۵۲ در ژنو سوئیس امضا شد و از آن رو به آن میثاق ژنو نیز گفته می‌شود. این میثاق طراحی شده تا دیگر کشور‌ها که کنوانسیون برن را قبول ندارند، بتوانند از آن استفاده کنند، ولی برخی معتقدند حمایت‌های ضعیف‌تری را نسبت به میثاق برن ارائه می‌کند.

علاوه بر دو مورد بالایی، موافقت‌نامه جنبه‌های تجاری حقوق مالکیت فکری یا TRIPS نیز وجود دارد که شامل کشور‌هایی است که عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) باشند. این موافقت‌نامه در سال ۱۹۹۴ نوشته شده و حداقل استاندارد‌های جهانی را برای قوانین مربوط به مالکیت فکری تعیین می‌کند.

قانون کپی رایت هزاره دیجیتال

به گزارش وب گاه تبیان، این قانون (Digital Millennium Copyright Act) که به اختصار DMCA نامیده می‌شود، در سال ۱۹۹۸ در آمریکا وضع شد و هدف آن ایجاد یک نسخه به روز شده از قوانین کپی رایت برای مقابله با چالش‌های موجود در زمینه تنظیم محتوای دیجیتال بوده است. در این قانون هرگونه سواستفاده و کپی از محتوای دیجیتال بدون رعایت قوانین کپی رایت و ذکر منبع محتوا تخلف محسوب میشود و در صورت استفاده از محتوا پدیدآورنده اثر می‌تواند شکایت کند.

البته ایران عضو هیچکدام از این موافقت‌نامه‌ها نیست و به باور برخی عضویت در آن‌ها به نفع ایرانیان نیست و آن‌ها باید پول زیادی برای این عضویت و در نتیجه پرداخت جریمه بپردازد. از این رو آثاری که افراد مقیم ایران خلق می‌کنند در خارج از کشور محافظت نمی‌شود. در ایران نیز قوانینی در این حوزه وجود دارد که متاسفانه زیاد جدی گرفته نمی‌شود البته این دلیلی نمی‌شود که اخلاق و وجدان را کنار بگذاریم و اقدام به انتشار غیر قانونی آثار کنیم.

منبع: ایرنا

منبع: پول نیوز

کلیدواژه: قوانین قوانین و مقررات قوانین بین المللی قوانین بانکی قوانین چک قانون کپی رایت کشور ها حق نشر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.poolnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «پول نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۷۳۰۹۶۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

با عشق به ایران در ارمنستان (+عکس)

موزه نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی ارمنستان، شاهکارهای نقاش و مینیاتوریست ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» از شاهنامه فردوسی را برای ۶ ماه به نمایش گذاشت. این موزه پیش از این، با رونماییِ گلچینی از آثار قاجار به مدت سه سال، به پیوندهای فرهنگی با ایران رنگ داده و همکاری‌هایی را با ایران برای مرمت نسخه‌های خطی آغاز کرده است.

به گزارش ایسنا، موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) در شهر ایروان ارمنستان، که به دلیل داشتن گنجینه‌ای از نسخه‌ها و کتاب‌های مقدس دعا، پس از کلیسای «اچمیادزین»، مکانی مقدس برای مردم این کشور به شمار می‌آید، محل برگزاری رویدادهای بسیاری به‌ویژه در پیوند با ایران بوده است.

این موزه که حدود ۲۰ هزار نسخه و دست‌نویس باستانی در اختیار دارد و حدود ۴۵۰ اثر از میان آنها، نسخه‌های ایرانی است، به مدت سه سال گلچینی از آثار قاجاری را به نمایش گذاشته شده بود و در ادامه، نمایشگاهی از عکس‌های آرشیوی و کلکسیونی این موزه برپا شد که عکس‌هایی از ایران قدیم و دربار قاجار در بین آنها دیده می‌شد.

از ۱۲ اردیبهشت ماه (اول ماه می) نیز مجموعه‌ آثار نقاش ایرانی ـ ارمنی در همین موزه به نمایش گذاشته شده است، آثاری که از مجموعه‌های مختلفی در جهان گردآوری شده و بخشی از آنها حاصل ۹ سال شیفتگی «آندره سِوروگیان» به شاهنامه فردوسی است.

ایوت تجریان ـ رئیس موزه ماتناداران (مسروپ ماشتوتس) ـ که دکترای تاریخ هنر دارد و به عنوان یک ایرانی ـ ارمنی از برگزاری نمایشگاه «آندره سِوروگیان» با هیجان سخن می‌گوید، در گفت‌وگویی که با ایسنا داشت، درباره اهمیت برپایی این رویداد در ارمنستان، که رنگ و حسی ایرانی دارد، توضیح داد: این نمایشگاه از اول ماه می (۱۲ اردیبهشت ماه) به یاد نقاش ایرانی ـ ارمنی «آندره سِوروگیان» برپا می‌شود.

هرچند قبلا، تعداد بسیار اندکی از آثار سوروگیان در این موزه به نمایش گذاشته شده، ولی در نمایشگاه پیش‌رو مجموعه بیشتری از آثار او به نمایش درآمده است. آثار این نمایشگاه از مناطق مختلفی گردآوری شده است. پسر آندره سِوروگیان (دکتر امانوئل) که در قید حیات است و در آلمان زندگی می‌کند و حدود ۹۴ سال دارد، سال‌ها قبل کلکسیون بزرگی به این موزه اهدا کرد.

این مجموعه شامل نقاشی‌هایی از آندره سوروگیان و آثاری از پدر بزرگشان، «آنتوان سوروگین» (از نخستین پیشگامان عکاسی در ایران که به عکاس قاجار معروف بوده) است. از کلسیای اچمیادزین (ارمنستان) نیز ۶ اثر در اختیار این نمایشگاه قرار داده شده است.

آندره سوروگیان زاده ۱۲ اردیبهشت ۱۲۷۵ خورشیدی در ایران، از نقاشان برجسته مینیاتور و از بنیانگذاران شیوه مردمی در نقاشی ایرانی
او ۹ سال در انزوا به سر برد و غرق در شاهنامه شد و ۴۱۶ اثر از این اثر فردوسی پدید آورد

او این توضیح را اضافه کرد: آثاری که از آندره سِوروگیان در موزه ماتناداران نگهداری می‌شود با آثار موجود در اچمیادزین تفاوت دارد؛ آثار آنجا از اسطوره‌های تاریخی ارمنی است، اما آثاری که ما در این موزه نگهداری می‌کنیم بیشتر از شاهنامه فردوسی، خیام و باباطاهر است. همچنین از موزه‌های مختلف آثاری که الهام‌بخش نقاشی‌های آندره سِوروگیان بودند در اختیار ما قرار داده شده است.

رئیس موزه ماتناداران گفت: این نمایشگاه قرار است تا ۶ ماه ادامه داشته باشد. پیش زمینه آن نیز همایشی بود که برای یکصد و سی‌امین سال یادبود سِوروگیان در نخستین روزهای فروردین (۲۱ و ۲۲ مارچ) برگزار شد، که مهمانی هم از بخش میراث مکتوب ایران داشتیم و یک گروه موسیقی از ایران نیز دعوت شده بود.

تجریان درباره شیوه کار آندره سِوروگیان که آن را ارزشمند و خاص کرده است، گفت: او ۹ سال خود را در خانه به انزوا برد و با خود عهد کرد که به مناسبت هزارمین سالگرد تولد فردوسی، (۱۹۳۴ میلادی) ۴۱۶ تابلوی بزرگ از روی شاهنامه به تصویر درآورد. یک نمونه از آن نقاشی‌ها را در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته‌ایم. سِوروگیان به این منظور حتی یک دوره آموزش خوش‌نویسی گذرانده بود. دوستانش که صادق هدایت و بزرگ علوی بودند به او لقب «درویش» داده بودند. سوروگیان یکسری اثر هم از آثار خیام، حافظ و باباطاهر دارد.

امانئول فرزند آندره سوروگیان، آثاری از این نقاش برجسته را به موزه ماتناداران در ارمنستان اهدا کرده است.
در این بخش همچنین جلدهای لاکی دیده می‌شود که شیوه مرمت آن با مشارکت حمید ملکیان، به نمایش گذاشته شده است

رئیس موزه ماتناداران درباره دیگر رویدادهای این موزه که در پیوند با ایران بوده است، توضیح داد: سال گذشته از ماه نوامبر نمایشگاه بزرگی داشتیم که گلچینی بود از عکس‌های آرشیو و کلکسیون‌های مختلف که در این موزه نگهداری می‌شود.

در این موزه هرگز نمایشگاه عکس نداشتیم. ما از عکاسان نسل اول ارامنه که در دربارهای مختلف کار کردند، کارهای زیادی در موزه داشتیم که هرگز به نمایش نگذاشته بودیم. در بین آنها عکس‌های زیادی از ایران وجود دارد، که مجموعه به نمایش گذاشته‌شده گلچینی است از آنچه در این موزه نگهداری می‌شود.

این موزه چون به انستیتو نسخ خطی شهره است تا پیش از این، کسی به عکس‌های آن توجهی نکرده بود، درحالی که نگاتیوهای شیشه‌ای و عکس‌های زیادی داریم و اتفاقا من سه سال روی این مجموعه کار کرده بودم و این گلچین نتیجه آن کار تحقیقی است.

آنها عکاسان ارامنی و روسی هستند که از اواخر قرن نوزدهم میلادی به ایران و دیگر نقاط دنیا سفر کرده بودند. این نمایشگاه قرار بود به مدت ۶ ماه برگزار شود، ولی چون خیلی استقبال شد، ادامه پیدا کرد.

عکسی از «آنتوان سوروگین» از «سیزده به در» در ایران که در نمایشگاه موقتی عکاسان ارامنه در موزه ماتناداران به نمایش گذاشته شد
او به عنوان عکاس دربار قاجار نیز معروف بود، هرچند عکس‌هایش به دربار محدود نشد و واضح‌ترین تصویر از مردم ایران در آن دوره را به قاب درآورد

تجریان ادامه داد: پیش از آن هم، نمایشگاهی از آثار قاجاری در موزه ماتناداران برگزار شده بود، که چندین بار تمدید شد. این نمایشگاه به مدت سه سال برقرار بود. روال کار موزه این است که نسخه‌های اصلی را نمی‌توانیم به مدت طولانی به نمایش بگذاریم، برای همین در طول برگزاری این نمایشگاه بعضی از نسخه‌ها را چندین بار جابه‌جا کردیم. ما در این موزه بیش از ۴۵۰ نسخه ایرانی داریم که بخشی از آن به دوره قاجار مربوط می‌شود. گلچینی از این آثار در آن نمایشگاه و به مدت سه سال به نمایش گذاشته شد.

 او درباره دلیل استقبال از نمایشگاه آثار قاجاری در ارمنستان، اظهار کرد: استقبال از آن نمایشگاه شاید متأثر از آشنایی مردم ارمنستان با آن مقطع تاریخی باشد؛ دوره‌ای که ارمنستان بخشی از سرزمین ایران بود و نقاشان  ارامنه از آن دوره بسیار تاثیر گرفته بودند. غیر از این، ایران برای ارامنه، سرزمینی افسانه‌ای و اسطوره‌ای و الهام‌بخشی بود.

البته نقش تجریان به عنوان رئیس ایرانی ـ ارمنی موزه در برگزاری چنین رویدادی بی‌تأثیر نبوده است و خودش هم درباره تأثیر آن گفت: مدیر بخش انستیتو همیشه می‌گوید ۹۰ درصد برنامه‌های موزه ماتناداران ایرانی شده است، مثلا ما میز نوروز را در ۲۱ مارچ چیده بودیم و همایش «آندره سوروگیان» را به گونه‌ای برنامه‌ریزی کردیم که همزمان با نوروز شده بود.

او ادامه داد: ما به عنوان دو کشور همسایه باید همدیگر را بشناسیم. متاسفانه زمانی که ارمنستان جزو شوروی بود، روابط دو کشور خیلی کم شده بوده و دو کشور از یکدیگر دور شدند. اکنون لازم است افزون بر روابط سیاسی، روابط فرهنگی دو کشور را تقویت کنیم. کارهای بزرگ از دل روابط فرهنگی بیرون می‌آید.

مدیر جدید این مجموعه قبلا معاون وزیر فرهنگ ارمنستان بود، همان ابتدای کار که برنامه خواستند، توصیه کردم یک سفر به ایران برویم و ما در قالب هیأتی به تهران و قم سفری داشتیم که خیلی مفید بود. به قم رفتیم و کتابخانه آقای مرعشی را دیدیم و توافق‌هایی را با این کتابخانه داشتیم. از بخش میراث مکتوب و کتابخانه ملی و مرکز اسناد و بنیاد ایرانشناسی هم دیدن کردیم. این سفر سه روزه بود.

موزه نسخه های خطی ارمنستان (ماتناداران) که یکی از غنی‌ترین نسخه‌های خطی و دست‌نویس‌های باستانی جهان را در اختیار دارد

رئیس موزه ماتناداران اضافه کرد: ما همیشه با سفارت ایران در ارتباط هستیم و کارهای فرهنگی و همایش‌های زیادی را ترتیب می‌دهیم و نمایش نقاشی از شاهنامه، اثر آندره سوروگیان در راستای همین ارتباط دوستانه با سفارت ایران بوده است.

همچنین طبق توافق با سفیر قبلی ایران، قرار بر این شد که مرمتگر ایرانی به ارمنستان بفرستند تا مرمتگران قدیمی که روی جلدهای لاکی تسلط نداشتند، آموزش دهد. تا به حال آقای حمید ملکیان دو بار از ایران به ارمنستان و این موزه آمده و در یک بازه ۱۰ و ۱۵ روزه، در این زمینه آموزش دادند.

او گفت: دانش مرمت ایران و ارمنستان خیلی متفاوت است. هدف ما از سفر به ایران نیز آشنایی و مکاشفه در این مورد بود و قرار است تا پایان تابستان، همکاران ما در بخش مرمت به ایران بروند تا این آموزش‌ها کامل شود.

تجریان درباره برگزاری نمایشگاه‌ها و همکاری‌های مشترک با ایران و همچنین تبادل آثار، با توجه به مجموعه آثاری که این موزه در اختیار دارد، اظهار کرد: برای برگزاری نمایشگاه و تبادل آثار نیز هنوز اتفاقی نیفتاده است، ولی باید این اتفاق رخ دهد. درحال حاضر ما بیشتر قصد داشتیم ارتباط علمی با ایران برقرار کنیم.

مینیاتوری از فردوسی که آندره سوروگیان به تصویر درآورده است کانال عصر ایران در تلگرام